Brazil
Brazil (1985) - szalony z miłości
No i jak mam opisać ten film? "Szalony z miłości?" Nieeeee. Jest jak labirynt. Jest w nim tyle historii, że nie wiem od czego zacząć. Nie wiem, na której się skupić. Czy to źle? To wspaniale!! :D
Bo to nie jest film na którym nudzisz sie za drugim razem. To nie jest nawet film na którym nudzisz sie za 10 razem. Gdy go widziałem po raz 10 :D znalazłem jeszcze coś czego dotąd nie zauważyłem. Coś co opowiedziało mi go inaczej. Po raz kolejny.
Co nie zmienia faktu, że nadal ciężko jest mi sie zdecydować, która z historii w nim dominuje. Oj, to będzie długi post. :D
I. Miłość
W wielu starych sennikach latanie interpretowane jest jako pęd ku wolności. Ten sen przewija się przez cały film. W wielu momentach jest kluczem do interpretacji zdarzeń. Jest jak narrator, jak przyjaciel głównego bohatera. Jest jego ucieczką w noc i dzień. Jest wreszcie substytutem rzeczywistości, ostatecznym triumfem serca nad szkiełkiem i okiem.
Szepcze o miłości która woła, wyzwala, uskrzydla, jest celem i drogą, która nadaje rzeczywistości sens...
Niby nic oryginalnego gdyby nie fakt, że rzeczywistość dawno postradała zmysły i bezlitośnie domaga się prawa nad wolnością.
Sam Lowry - Jonathan Pryce jest synem legendy, człowieka który stworzył system, od którego jego jedyny syn chce uciec jak najdalej. System w którym człowiek jest numerem statystycznym w archiwach ministerstw a życie jest czystym biurkiem ciasnych cel profesjonalnych urzędniczyn w ich własnych więzieniach pustych zaszczutych serc. To utopia biurokratów - równie przerażająca co komiczna.
Waren: "Glad to have You on board. You'd like it up... aaaaaahh here we are! Your very own number... on Your very own door... And behind that door... Your very own office...
Congratulations... DZ/015 !"
Nie ma ucieczki. Nie ma szans by być normalnym w tym społeczeństwie. Chyba że jest sie nikim. hmmm gdzieś już to słyszałem...
Ale do rzeczy!
II. System
Jak każda komiczna utopia jeśli nie zawali się od małej wisienki czy użądlenia pszczoły to od muchy w dalekopisie napewno. ;) Mucha jest przyczyną wszystkich zdarzeń - miłości, szaleństwa i śmierci.. hehe. Zmiana jednej litery w formularzu aresztowania uruchamia siatkę rozchodzących się pęknięć w upiornym monolicie. W powiększających się szczelinach giną wciąż nowi i nowi ludzie po to tylko by usprawiedliwić system.
Urzędnik: "Sign here please. Press harder this time."
Veronica Buttle: "What is this all about?"
Urzędnik: "That is your receipt for your husband. Thank you!! And that is my receipt... for your receipt."
Wyśniona miłość okazuje się być kobietą z krwi i kości! Jill Layton, w tej roli prześliczna Kim Greist, jest przyczyną dla której Sam wychodzi z ukrycia w szalony świat. Mimo iż opierając się systemowi popada coraz głębiej w szaleństwo chce uratować sen i uratować Jill, na której system, jako świadku pierwszych pęknięć, postawił już krzyżyk.
Będąc, jak nam się wydaje, jedynym normalnym człowiekiem w tym całym burdelu Sam traktuje szaloną rzeczywistość ze zrozumiałą wojowniczością. A jednak. Nie docenia przeciwnika. Brnąc w coraz to nowe, coraz to bardziej szalone epizody czuje jak kontrola wymyka mu się z rąk. Jak niszczy co chiał ocalić.
Miota się walcząc z biurokracją i chcąc pozostać z nią w zgodzie niczym Don Kichote. Lecz nie jest sam. Spotyka między innymi poszukiwanego listami gończymi superbohatera - inżyniera ciepłownika Harry'ego Tuttle'a w tej roli jakże inny niż zwykle Robert Deniro,
Tuttle: "we're all in this together"
zaangażowanego w swoją prywatną wojnę przeciw papierkowej robocie w Central Services.
Niestety ta znajomość jest kolejnym gwoździem do trumny wyśnionej miłości.
III. Szaleństwo
W tym momencie normalny widz gubi się zupełnie. Koneserowi kunsztu Terry'ego Gilliam'a zaś wszystko dopiero teraz zaczyna sie układać.
To znak firmowy Terry'ego. A jest to mój (jakże by inaczej) ulubiony reżyser. W każdym z jego filmów ocieramy się o wizje wariatów. W żadnym jednak nie były one tak integralną częścią fabuły jak tu. Szaleństwo jest tak naturalną konsekwencją wydarzeń, że aż wydaje się iż tak właśnie ukryłby umysł każdy.
Symptomy rozsiane są po całym filmie. Jedna z kluczowych scen moim zdaniem to błaganie murowanego człowieka, który symbolizuje ostatnie więzy łączące sen za którym podąża bohater i chorą rzeczywistość przed którą ucieka.
Brickman: "Sam! don't go! please."
Sam nie jest jednak częscią systemu. Wykorzystuje go tylko by zdobyć Jill i uchronić ją przed tą bezduszną machiną. Bezowocnie marnuje swoją energię na walkę z papierami, którymi jego własny ojciec zastąpił uczucia i relacje międzyludzkie.
I jest kilka pięknych chwil, w których zwycięża. Czy sam, czy z pomocą Harry'ego :D To moje ulubione sceny.
No dobrze, ale nadal nie wymieniłem wszystkich wątków i post szczerze mówiąc wygląda jak miednica z melasą. Kto zdoła? No bo mógłbym się skupić na odwołaniach do czerwonej gorączki lat 50-tych i 60-tych w stanach. Mógłbym się skupić na ekologii. Mógłbym też powiedzieć co nieco na temat odwołań do Orwell'a, ale po co?
Każdy gdy odpowiednio poszpera znajdzie tam wszystko czego nie ma w "normalnych" filmach - inteligencje, wiedzę i dbałość o każdy najdrobniejszy wątek.
Co jednak najbardziej wciąga w tym filmie to sam sposób realizacji. Klaustrofobiczne ujęcia "szerokim kątem" potęgują wrażenie przytłoczenia. Niesamowita, żyjąca scenografia jakiej nigdzie dotąd nie widziałem przywodzi na myśl GECK ;D czy "Earth vs. Flying Saucers" o czym jeszcze będzie.
No ale wreszcie, kto wpadłby na pomysł by w 85 roku zrealizować utopijną komedię sf w stylistyce lat 50-tych? hehe...
Wygląda to wprost fenomenalnie z panelami z TIMEX'a, pięknymi garniturami i architekturą która kojaży się nie tylko z "Metropolis" Langa ale również z monumentalnym dziełem Frank'a Crowe'a - zaporą Hoovera. Wszędzie wprost widać dbałość o szczegóły. Najlepszym przykładem są tu plakaty żywcem wyjęte z zimnej wojny, które pojawiają się w wielu miejscach filmu dodając scenom cierpkiego humoru.
I nadal nie wiem jak mam opisać ten film... cudny.
